Niezależność finansowa - co to jest i jak ją osiągnąć?

"Mam dobrze płatną pracę, dlaczego nie jestem bogaty?"

- Spraw aby to pieniądze ciężko pracowały dla Ciebie, a nie Ty dla pieniędzy.

          Pojęcie wolności finansowej często opisywane jest w kontekście przesłania z najbardziej popularnych na świecie książek z dziedziny finansów osobistych autorstwa Roberta Kiyosaki. Jego pierwsza książka pt. "Bogaty ojciec, biedny ojciec" wywołała pozytywne reakcje wśród milionów ludzi na całym świecie, ponieważ nikt wcześniej na taką skalę nie wpłynął na zainteresowanie przejęciem spraw zarządzania własnymi finansami w swoje ręce, zamiast polegania jedynie na poradach doradców finansowych. Robera Kiyosaki zmienił myślenie wielu ludzi na całym świecie o pieniądzach, dzięki podejściu, które nie wymaga od czytelników żadnego przygotowania. Jego geniusz polega na prostocie przekazu. Wiedza ta jest tak obrazowa jak gra Monopoly, na której Kiyosaki oparł stworzenie własnej wersji gry o finansach i inwestowaniu - Cashflow.

Finansowy alfabet

          Wielu ekspertów tej dziedziny zgadza się, że to wcale nie niskie zarobki są powodem najczęstszych problemów finansowych, ale brak wiedzy na temat zarządzania pieniędzmi. Co więcej wysokość zarobków nie ma zbyt wiele wspólnego z pojęciem wolności finansowej! Jak to możliwe? Większość ludzi nie rozumie tego czym w ogóle ona jest. W szkole się tego nie uczymy, a i nasi rodzice zwykle mają swoje własne, często błędne wersje tego co to znaczy być wolnym finansowo.

         Czy pojęcie wolności może się kojarzyć z koniecznością robienia czegoś, żeby utrzymać pożądany stan rzeczy? Wolność oznacza raczej, że robimy to co chcemy, a nie to co jesteśmy zmuszeni robić. Nawet jeśli ktoś zarabia duże pieniądze, to jednak musi przez wiele godzin dziennie być niewolnikiem jakiegoś zajęcia, żeby utrzymać się na tym samym poziomie finansowym. I nie chodzi tu o to, czy lubimy coś robić i czy to nas spełnia, ale czy zmuszeni jesteśmy to robić. W takim rozumieniu wolność finansowa nie jest jedynie niezależnością finansową, która np. pozwala nam wyprowadzić się od rodziców. Bycie wolnym finansowo oznacza, że na pytanie: „Jeśli przestałbym teraz pracować, jak długo jestem w stanie utrzymać się na tym samym standardzie życia?“, odpowiedzielibyśmy: "Na zawsze", bądź "Do końca życia". Według podstawowych założeń opisywanego przez Robera Kiyosaki podejścia do finansów osobistych każdy jest potencjalnie w stanie osiągnąć taki stan w swoim życiu. Bez względu na zarobki!

Aktywa i pasywa

         Chcąc osiągnąć wolność finansową powinniśmy zacząć określać nasze osobiste potrzeby finansowe i myśleć o tym jak w niezależny sposób możemy budować i rozwijać swoją zamożność. Tutaj należałoby myśleć w kwestiach budowania aktywów, które w finansach osobistych różnią się od pojęcia aktywów z klasycznej rachunkowości. Naszymi aktywami jest coś co "wkłada nam pieniądze do kieszeni", natomiast nasze pasywa to coś, co "wyjmuje nam pieniądze z kieszeni". W takim rozumieniu mieszkanie, w którym mieszkamy my i nasza rodzina, nie należy do naszych aktywów. Byłoby tak, gdybyśmy je komuś wynajmowali, a pieniądze trafiały do naszej kieszeni. Teraz jednak jeśli np. mamy zaciągnięty kredyt hipoteczny to nasze mieszkanie jest aktywem banku.

         Do aktywów należy coś, co małym nakładem pracy na początku, daje nam regularne przychody właściwie na stałe. Jakie są przykłady aktywów? Nieruchomości (oczywiście te, które komuś wynajmujemy i dostajemy przychody z najmu przekraczające wszystkie comiesięczne koszty wynikające z tej nieruchomości), papiery wartościowe przynoszące dywidendy, biznesy (które przynoszą nam przychody bez większego nakładu pracy z naszej strony), prawa autorskie itd. Różnica polega na tym, aby starać się budować własne aktywa, zamiast pracować wyłącznie na tworzenie aktywów innych ludzi. Nie jest to łatwe i wymaga stałego uczenia się (od bardziej doświadczonych ludzi oraz na własnych błędach) zarządzania pieniędzmi. Nie jest to niemożliwe i nie wymaga skończenia żadnych szkół czy studiów. Raczej decyzji i motywacji do osiągania pewnych celów w życiu. Według psychologii sukcesu, droga do celu prowadzi przez porażki, z których stale się uczymy. Ważne jest to aby się od razu nie zrażać i traktować porażki jako lekcje, naturalne elementy na naszej drodze do celu.

Wolność finansowa

Technicznie rzecz biorąc wolność finansową możemy obliczyć w osobistym zestawieniu finansowym, którego uproszczoną wersję możemy nauczyć się w zaledwie parę godzin - grając w grę Cashflow, stworzoną przez wspomnianego Roberta Kiyosaki.

Wygląda to tak, że wolność finansową osiągasz wtedy, gdy twoje pasywne (a więc niewymagające twojej pracy) dochody, stale przewyższają poziom twoich normalnych, comiesięcznych wydatków.

Podsumowanie

         To co jest ważne w finansach osobistych, to nie wysokość naszych zarobków, których wzrost zwykle pociąga za sobą proporcjonalny wzrost naszych kosztów. Paradoksalnie wzrost zarobków nas w pewnym sensie zubaża, ponieważ zwykle kumulujemy pasywa, wyciągające nam pieniądze z kieszeni, nie dbając jednocześnie o budowanie aktywów. Wolność finansową osiąga się wtedy, gdy pasywne (a więc niewymagające pracy) dochody, stale przewyższają poziom normalnych, comiesięcznych wydatków. Według Roberta Kiyosaki taki stan może osiągnąć każdy z nas. Aby zacząć dążyć do tego celu, na początku wystarczy chęć zapoznania się z odpowiednią literaturą, zastanowienie się nad swoim życiem i przyswojenie pewnych zasad postrzegania rzeczywistości.

         Jedna z podstawowych zasad mówi o zaczynaniu inwestowania pieniędzy od minimalnych kwot i traktowaniu ich jako środki przeznaczone na edukację. Tak jak płacimy za podręczniki, kursy, czy szkolenia, tak początkowo pieniądze przeznaczane na inwestycje, czy rozwijanie wiedzy o nich, powinniśmy traktować jako zapłatę za naukę. W końcu doświadczenia nie można się wyuczyć, a należy je zdobyć. W przeciwieństwie do klasycznego podejścia do edukacji, powinniśmy na bieżąco się rozwijać ucząc się teorii i w miarę wcześnie przekładać to co wiemy na doświadczenia. Najwięcej nauczymy się właśnie działając. Nie należy bać się porażek - one właśnie uczą nas najwięcej. Należy tylko wyciągać z nich wnioski i nie zrażać się zbyt szybko.

         Podsumowując rozważania można stwierdzić, że droga do osiągnięcia wolności finansowej nie jest łatwa i nie jest to rozwiązanie dla każdego. Mało się jednak nadal mówi o tym, że zarządzanie własnymi finansami i zapewnienie sobie środków do życia na emeryturze prawdopodobnie będzie koniecznością dla nas i dla naszych dzieci. Niekorzystne zmiany demograficzne powodują, że coraz mniej ludzi pracuje na świadczenia coraz większej grupy emerytów. Mając świadomość takiej sytuacji powinniśmy zastanowić się nad naszym życiem i zadbać o przyszłość. Przy odrobinie szczęścia wiadomości o kolejnym podwyższeniu wieku emerytalnego nie będą nas martwić, ponieważ na wypracowaną samodzielnie emeryturę przejdziemy znacznie wcześniej.

Autor:

Sławomir Przytuła - Absolwent Filologii Angielskiej na UAM w Poznaniu (Licencjat na UWM + podyplomowe MZS). Pracował m.in. jako lektor j. angielskiego na WSIiE w Olsztynie, tłumacz, asystent optyczny w Londynie, muzyk i manager zespołu. Przyczynił się do powstania pierwszej oficjalnej grupy Capoeira w Olsztynie (Artes das Gerais), założył Warsztaty Oficjalnego Klubu Cashflow przy Kole Naukowym Inwestorów, a następnie Akademię Świadomości. Planuje kontynuować poszerzanie pola swojej działalności.